Moet je bij de herfstsignalering de analyse- en synthesetoets afnemen?

In de herfstsignalering wordt geadviseerd om audant en audisynth af te nemen als vervolgtoets, vooral bij uitval. Een goed advies, maar hoe ga je met de uitslag om? Vaak constateer je dat woorden met kleefletters grote problemen opleveren. Wat nu als kinderen woorden als ster'k en dwer'g niet goed kunnen analyseren? (De toetsen van Struiksma in DTLAS vragen analyse van die woorden.) Hoe zwaar is dan het probleem?

Als de klankzuivere woorden wel goed worden geanalyseerd maar deze woorden niet, dan zegt dat nog niets van de analysevaardigheid. Waarschijnlijk weet dit kind niet, dat er een vervorming plaatsvindt door het specifieke cluster van medeklinkers. Dat is eigenlijk ook een spellingprobleem. Hoort het kind de afzonderlijke klanken wel maar plaatst het nog de twijfelachtige klank -u- tussen de woorden, dan zegt dat niets van de vaardigheid tot analyse. Het zegt iets van zijn spellingvaardigheid van die woorden. En dat is voor een kind in het aanvankelijk proces nog hoog gegrepen!

De toetsen van Struiksma zijn bedoeld als diagnostische toetsen, terugblik in het leerproces nadat het fout liep in de reguliere ontwikkeling. Als signaleringsinstrument aan het begin van het leesproces zijn klankzuivere analyse en synthesetoetsen een goede informatiebron voor dat moment. Het computerprogramma van Veilig lerenm lezen geeft elk kind zo’n toets in blok 0 of aan het begin van kern 1.
Voor de Herfstsignalering wordt in het landelijke protocol als vervolgtoetsen Audant en Audisynth aangegeven. Eigenlijk is dat voor de herfstsignalering wat vroeg, zeker wat betreft de auditieve analyse. Audisynt en Audant geven wel een beeld van auditieve vaardigheden op dat moment, maar moet je altijd zien in relatie met de tijd waarop de referentiescore moet worden gehaald. Zeker in kern 1 en 2 is dat nog niet het geval!
Dus geen paniek, lees wel goed de signalen in die toetsen. Vaak zijn de kleefletterwoorden en de woorden met meerdere medeklinkers de oorzaak van een lagere score. Klankzuivere woorden worden vaak wel al goed gescoord, vooral in de synthese. De analyse blijkt vaak moeilijker. Als dat zo is, is dat nog geen reden tot paniek, wel een aandachtspunt!

Moet je die toetsen altijd afnemen?
Nee. Immers: als kinderen in de reguliere toetsen het acceptabele aantal woorden lezen mag je aannemen dat de synthese juist is. Als dat niet zo is benadruk dan die vaardigheid terwijl je het woord visueel ook analyseert. Dan leert het kind dit meestal wel. Als je dit vanaf kern 1 al hebt gedaan zal het zeker bij kern 3 (voor de klankzuivere woorden) geen probleem meer opleveren.